รู้ไหม “อำแดง” เคยใช้นำหน้าชื่อผู้หญิง | คำไทยรู้ไว้ใช้ถูกต้อง

เคยได้ยินคำว่า “อำแดง” กันไหมคะ? รู้ไหมว่าคำนี้แปลว่าอะไร เริ่มใช้ตั้งแต่เมื่อไร แล้วตอนนี้ยังใช้อยู่หรือไม่

คำว่า อำแดง ตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 เป็นคำนาม หมายถึง คำนำหน้าชื่อหญิงสามัญ  

คำว่า “อำแดง” เริ่มใช้ตั้งแต่เมื่อไร?

นางสาวศิรินันท์ บุญศิริ กรรมการศึกษาและพัฒนาความรู้ประวัติศาสตร์ไทย ราชบัณฑิตยสถาน อธิบายเกี่ยวกับคำว่าอำแดงเอาไว้ว่า เดิมทีคำว่า “อำแดง” นั้น ใช้นำหน้าชื่อหญิงสามัญที่มีสามีแล้วเท่านั้น ไม่ได้ใช้กับทุกคน มีหลักฐานการใช้คำว่า อำแดง ปรากฏในกฎหมายตราสามดวง ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

ต่อมา ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 มีพระราชนิยมเกี่ยวกับการใช้คำ อำแดง ประกาศไว้ใน “ประกาศว่าด้วยลักษณะที่จะใช้ถ้อยคำในฎีกาทูลเกล้าฯ ถวาย” ลงวันที่ 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2397 และใน “ประกาศพระราชบัญญัติให้ใช้คำนำหน้าชื่อชนต่าง ๆ” ลงวันที่ 11 กันยายน พ.ศ. 2404 กำหนดให้ใช้คำว่า อำแดง เรียกหญิงที่ไม่มีบรรดาศักดิ์ซึ่งมีสามีแล้ว หรือหญิงที่เป็นหม้าย รวมไปถึงหญิงที่เป็นภรรยาของข้าราชการชั้นประทวนซึ่งมีศักดินาต่ำกว่า 400 ส่วนหญิงที่ยังไม่มีสามี ให้เรียกชื่อตัวโดยไม่มีคำนำหน้า

ยกเลิกการใช้คำว่า “อำแดง” นำหน้าชื่อ

เมื่อถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 จึงมีการประกาศ “พระราชกฤษฎีกาให้ใช้คำนำนามสัตรี” ลงวันที่ 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2460 กำหนดให้หญิงที่มีสามีแล้วใช้คำนำหน้าชื่อว่า นาง ส่วนหญิงที่ยังไม่มีสามีให้ใช้คำนำหน้าชื่อว่า นางสาว จึงไม่มีการใช้คำว่า อำแดง นำหน้าชื่ออีกต่อไป

ปัจจุบัน มีพระราชบัญญัติคำนำหน้านามหญิง พ.ศ. 2551 กำหนดว่า หญิงซึ่งจดทะเบียนสมรสแล้ว หรือหญิงที่การสมรสสิ้นสุดลง จะใช้คำนำหน้านามว่า นาง หรือ นางสาว ได้ตามความสมัครใจ

ขอบคุณข้อมูลจาก

- ปิยรัตน์  อินทร์อ่อน. อำแดง นาง นางสาว. สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. (ออนไลน์)

- พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554

น้องบัวบานขอฝากอ่านบทความอื่น ๆ ของน้องบัวบานไว้ด้วยนะคะ : bit.ly/khamthai_BB

ป.ล. ก่อนจากกัน น้องบัวบานมีเว็บไซต์ดี ๆ มาฝากพี่ ๆ ทุกคนด้วยนะคะ

❤️คำทับศัพท์ใช้แบบไหน? เช็กได้ที่ระบบฐานข้อมูลคำทับศัพท์ของสำนักงานราชบัณฑิตยสภา https://transliteration.orst.go.th/search  

❤️คำนี้เขียนถูกไหม? เช็กได้ที่พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 (ออนไลน์) https://dictionary.orst.go.th/