จากภาพที่เห็น “พิธา” แคนดิเดตนายกรัฐมนตรีพรรคก้าวไกล ใส่เสื้อลายชามตราไก่ ลงพื้นที่ จ.ลำปาง เพื่อขอบคุณคะแนนเสียงจากการเลือกตั้งล่าสุด ทำให้ลายชามตราไก่ เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่พูดถึงมากมาย เราเลยขอพาไปดูกันว่าลายตราไก่นี้ มีที่มาที่ไปอย่างไร เหตุใดจึงกลายมาเป็นซอฟต์พาวเวอร์ของลำปางได้
ผลิตภัณฑ์เซรามิกตราไก่ นับเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีชื่อเสียงมากที่สุดอย่างหนึ่งของ จ.ลำปาง สร้างรายได้ให้แก่คนท้องถิ่นลำปางมาอย่างยาวนาน โดยเมื่อไม่นานมานี้ Google ยังได้จัดทำ Doodle ฉลองครบรอบ 9 ปี ในโอกาสที่ “ชามไก่ลำปาง” เพื่อเฉลิมฉลองให้กับ “ชมไก่ลำปาง” ที่ได้ขึ้นทะเบียนเป็นผลิตภัณฑ์สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (Geographical Indications: GI) จากกรมทรัพย์สินทางปัญญาเมื่อวันที่ 12 ก.ย. 2556
ชามตราไก่ เริ่มมีการผลิตขึ้นที่ จ.ลำปาง เมื่อปี 2500 โดยชาวจีนที่มาก่อตั้งโรงงานชื่อ โรงงานร่วมสามัคคี หลังจากได้มีการพบแหล่งดินขาวที่เภอแจ้ห่ม ในระหว่าง ปี2502-2505 มีกลุ่มชาวจีนได้ชวนกันมาก่อตั้งโรงงานเพิ่มขึ้น ทำให้กลายเป็นแหล่งผลิตชามไก่ที่มากกว่าแหล่งอื่นในประเทศ ต่อมาในราวปร2505-2510 เป็นช่วงสำคัญของเซรามิกลำปาง เนื่องจากมีการเปิดโรงานผลิตถ้วยชามเป็นจำนวนมากแต่ไม่ประสบความสำเร็จ เกิดการสูญเสียวัตถุดิบ คุณภาพสินค้าไม่สม่ำเสมอ ราคาจึงตกต่ำ
ในปี2516 มีการก่อตั้งชมรมเครื่องปั้นดินเผาลำปางขึ้น ด้วยวัตถุประสงค์เพื่อผลักดันราคาถ้วยชามตราไก้ให้มีมาตรฐานและไม่ให้มีการตัดราคากันเอง ในช่วงแรกของการก่อตั้งมีสมาชิกรวม 8 โรงงาน ความรุ่งโรจน์ของอุตสาหกรรมเซรามิกลำปางมีมาอย่างต่อเนื่อง มีการปรับปรุงและนำเทคโนโลยีใหม่ๆ มาใช้ เช่น มีการปรับเปลี่ยนระบบเชื่อเพลิง จากการใช้ไม้ฟืนมาเป็นแก๊สแอลพีจี ซึ่งเป็นที่นิยมอย่างแพร่หลายทำให้ผลิตภัณฑ์มีคุณภาพดีขึ้น ประหยัดเชื้อเพลิงและลดมลภาวะ สามารถส่งออกไปขายต่างประเทศ
ในปี2532 ได้มีการก่อตั้งสมาคมเครื่องปั้นดินเผาลำปางขึ้น มีวัตถุประสงค์เพื่อประสานงานกับภาครัฐให้แก่สมาชิกสมาคมฯ และจัดให้มีกิจกรรมมากมายเพื่อเผยแพร่อุตสาหกรรมเซรามิกให้เป็นที่รู้จักแพร่หลาย ด้วยเอกลักษณ์เฉพาะชามตราไก่ลำปาง ทำให้จังหวัดลำปาง ดั่งคำขวัญของลำปาง “ถ่านหินลือชา รถม้าลือลั่น เครื่องปั้นลือนาม งามพระธาตุลือไกล ฝึกช้างให้ลือโลก”
สำหรับสาเหตุที่ต้องเป้นรูปไก่ เพื่อเป็นสื่อสัญลักษณ์ถึงประเทศจีน ซึ่งมีรูปทรงแผนที่คล้ายกับรูปไก่ โดยยุคเริ่มแรกสีของตัวไก่ ตัวหงอนไก่จะเป็นสีแดง หางสีดำ มีต้นกล้วยสีเขียวอ่อน ต้นหญ้าสีเขียว ดอกโบตั๋นสีชมพู-ม่วง แต่ปัจจุบันสีของลวดลายจะมีความหลากหลาย ขึ้นอยู่ช่างเขียน ไม่มีแบบแผนแบบในช่วงแรก
ที่มา : กรมทรัพสินทางปัญญา